Văn thiên tường

[phanphuong]

Bên cạnh vọng cổ, tứ đại oán, thì có lẽ văn thiên tường là một trong những điệu hát mùi nhất. Trong những cảnh bi thương, soạn giả thường dùng điệu hát này để cho các nhân vật giải bày tâm sự. Có một giả thuyết cho rằng tác giả là ông Trần Văn Quờn, ra đời cách nay hơn...80 năm ([Đăng nhập để xem liên kết. ]).
Bài này nghe nói học hoài không hết, bởi tính chất mùi mẫn của nó, càng trải nghiệm nhiều thì càng đờn ca thấm thía hơn, từng câu hát chữ đờn. Như Đạo, ngộ ít hay nhiều, chứ không thể nói đủ được.
---
Bài này, giọng ca Lệ Thủy rất được mến mộ với hai đoạn ca trong Đêm Lạnh Chùa Hoang và Hàn Mặc Tử. Chắc dân mê cải lương khi nghe câu dạo là nhận ra ngay:
- ..thì xin hẹn lại kiếp lai...sinh.
- Anh trí ơi từ nay anh không sợ cô ...đơn.
Dưới đây là bài báo:
Nguồn: Báo sân khấu
Bản Văn thiên tường như đã nói là một trong những bản Oán biến thể, tính chất bi thảm, ai oán là màu âm chung, cái riêng của nó có tính bi hùng và lạc quan hơn. Nói cách khác, trong hoàn cảnh, trạng thái buồn đau, sầu muộn vẫn có chút gì đó chế ngự chất sầu bi, để hy vọng vươn tới tâm trạng lạc quan hơn, có nghĩa là sẽ giải thoát phiền muộn ở quá khứ được. Nhờ tính năng phong phú ấy mà hầu hết các soạn giả cải lương rất chú ý quan tâm đến bản này, dường như Văn thiên tường có mặt trong rất nhiều vở cải lương.
Cái bi của Văn thiên tường không sướt mướt, mà nó tự sự như một lời phân trần, không quá sầu não mà một nỗi buồn len nhẹ... Tâm trạng ấy thường thích hợp với những nhân vật nữ, cho nên diễn viên nữ có giọng "Thổ" ca Văn thiên tường càng mùi mẫn ngọt ngào hơn.
Trong giới cải lương NSƯT Lệ Thủy có giọng Thổ rặt, có thể nói Văn thiên tường lớp dựng là sở trường của chị. Trước năm 1975, NSƯT Lệ Thủy ca lớp Văn thiên tường lớp dựng trong vở "Đêm lạnh chùa hoang" của soạn giả Yên Lang, vai quận chúa Bảo Xuyên ở lớp cuối bị Cao Nguyên Bình đâm, trước khi chết Bảo Xuyên (Lệ Thủy) nói lời vĩnh biệt với Tần Lĩnh Sơn (Minh Vương)... "Nếu kiếp này mình không thành duyên nợ, thì xin hẹn lại kiếp lai... sinh...". Chị xuống chữ "phan" rất ngọt. Sau năm 1975, chị lại có vai Mai Đình trong "Chuyện tình Hàn Mặc Tử" của soạn giả Viễn Châu, ở cảnh hai, khi Hàn Mặc Tử (NSƯT Trọng Hữu) biết mìnhh mang chứng bệnh phong cùi, Tử gào thét lên trong tuyệt vọng thì Mai Đình xoa dịu, an ủi vỗ về: "Anh Trí ơi! Từ nay anh không còn sợ cô... đơn..". Từ lớp Văn thiên tường trong "Đêm lạnh chùa hoang" đến lớp Văn thiên tường trong "Hàn Mặc Tử" thời gian cách nhau khoảng hai mươi năm, mà chị Lệ Thủy ca xuống chữ "phan" vẫn ngọt ngào nguyên vẹn như xưa. Làn hơi của chị không dài lắm, song nhờ thiên phú cho chất giọng êm dịu và truyền cảm, nên khi ca những điệu Oán thì càng xúc cảm và sâu lắng. Thêm vào đó là tự thân ca từ của soạn giả Yên Lang (Đêm lạnh chùa hoang), Viễn Châu (Hàn Mặc Tử) đong đầy cảm xúc, như pha vào nhân vật một sức sống đầy tâm trạng.
Và như thế, hai lớp Văn thiên tường nói trên hiện nay rất phổ biến trong dân gian nói chung và giới tài tử cải lương nói riêng. Lớp Văn thiên tường trong "Hàn Mặc Tử" thường được giới trẻ ca nhiều hơn, đặc biệt có NS Lệ Thu Thảo ca gần gũi với phòng cách của NSƯT Lệ Thủy.