Ðề tài: Thầy Uyển
View Single Post
Old 01-01-1970, 07:00 AM   #2
Hồ sơ
Ngoc Dung 93D
Member
 
Tham gia ngày: Oct 2004
Số bài viết: 35
Tiền: 25
Thanks: 0
Thanked 31 Times in 6 Posts
Ngoc Dung 93D
Default

Bài viết của Thầy Trần Văn Uyển:

1. Tôi thấy ngôi trường này lần thứ nhất vào dịp nghỉ hè của một trong những năm cuối cùng thập niên 1950: Hai căn phòng mạnh mẽ đứng mỉa mai giữa một vùng đầy những nước và lau sậy. Nếu người bà con không dẫn vào đây, tôi không nghĩ đến một ngôi trường.

Vậy mà vào một buổi sáng đẹp trời tháng 9 năm 1967, tôi chọn về trung học này vì đây là nhiệm sở gần nhất cho người ở Sài gòn. Gần 10 năm trở lại, mọi sự đều đổi thay: hai dãy nhà đối diện cách nhau quãng đầm lầy rộng mênh mông có bờ đất nối ngang qua ở giữa. (…) lúc quay ra nhìn sân nước đang dâng chưa ngập hết những ngọn lau và đôi cây bình bát cô đơn, tôi lại nhớ cụ Tiên Điền: “Cũng liều nhắm mắt đưa chân”.

Rồi kể từ hôm ấy tôi ở lại Tân An suốt 8 mùa khai giảng, khi bạn bè lần lượt ra đi gần hết, để làm chứng nhân cho những nét đổi thay: vài căn lầu cơi thêm, vũng nước giữa sân trường được lấp còn thu lại một con rạch nhỏ. Rồi một dãy nhà ngang khép đáy chữ U…

2. Mùa hè năm 1969, nhân ngày phát thưởng tôi viết trong diễn văn thường lệ: một dân tộc không có truyền thống vững chắc thì dễ bị tiêu ma. Nhỏ bé hơn, một học đường cũng vậy. Bằng nỗ lực của tuổi trẻ, các em hãy cố gắng đem về những thành tích, tạo cho trường những nét đẹp huy hoàng, một truyền thống để đàn em nối gót.

…đàng sau những lời kêu gọi đó chừng như có một câu được đọc giữa hai dòng chữ: Hãy trở về với chiến công!

…chính cái thành kiến ấy ngăn cản bước chân của những người vẫn thương nhớ ngày xưa nhưng bị cuộc đời bạc đãi. Người ta ngại trở về với đôi bàn tay trắng, với tình cảm tự ti nhìn lại trường cũ mà tự nhiên thấy lạnh ở hai vai …..

……

3. …tôi muốn nói về những ý nghĩa biểu tượng

- Khi các bạn hoàn tất học trình hay bỏ dở để đi vào cuộc sống thì sự giáp mặt với đời đem lại nhiều kinh nghiệm khác nhau. Nhưng có điều chắc chắn là hết mọi người đều phải mang mặt nạ tùy theo chỗ đứng của mình. Sự khôn ngoan phải có với đời tạo ra nhiều ngột ngạt và từ đó ước mơ có một lần tháo bỏ để tìm lại chút thơ ngây đã mất dù trong phút giây thôi. Có một nơi ….đó là mái trường xưa và các bạn trở về.
- Bây giờ bạn đang mang mặt nạ của đời (…) Bạn đã lắm công phu và tìm thấy lối đi? (…) Bạn đang ngụp lặn? (…) bạn có nhiều u uất? (…) lấy ai san sẻ những thành công hay thất bại? Ở đâu có thể tìm lại được tình thương (…) đó là mái trường xưa và các bạn trở về.
- Chúng ta thật sự muốn gì trong cuộc sống? Hạnh phúc và thương yêu nhưng chúng ta đã giơ tay đón nhận lấy những sữa và mật ong giả hiệu.
Và đổi lại, người khôn ngoan phải biết giả dối một cách chân thành. Đời sỏi đá làm bước đi hụt hẩng. Trong trạng thái lao đao bạn nghĩ đến một vùng đất sạch và không dấu chông gai…đó là mái trường xưa và các bạn trở về…
…..

4. ….tôi không coi lễ phép là phóng thể của cần lao nhưng tôi thấy ngôn ngữ thầy trò bị vong thân.

Trò vô lớp (…) thầy giảng …dạy (…), một số nhà giáo dục (…) luôn miệng thở than: sa sút, vong ơn, bạc bẽo…Họ đánh lừa người khác và không thành thật với chính mình.

Nếu đã thế thì còn gì để nhớ và sao có thể gọi là công ơn khi đôi bên đều vụ lợi. Để cho việc nhớ ơn thầy là một điều có thật, nhân bản và truyền thống thì hiện hữu phải phù hợp với yếu tinh…

…khi khái niệm thầy nhập thể thì chúng ta có ông thầy. Thầy yếu tinh khác ông thầy hiện hữu nên vấn đề lựa chọn được đặt ra:

“Trong một cuộc đời học trò, từng năm học đi lên, mỗi năm lại gặp một người thầy nhưng trong tất cả những người thầy đó thường vốn chỉ có một người mà về sau lúc đã giã từ cửa lớp, ở mãi chỗ sâu xa cách biệt trong cuộc đời, mỗi lần nhớ lại, người học trò lại nhớ trước, nhớ ngay đến người thấy ấy.

Tại sao? Có thể vì một nét mặt, một giọng nói được khắc sâu hơn vào dĩ vãng. Có thể vì một sự bắt buộc nào đó, trừu tượng và siêu hình. Khiến cho tương quan tình cảm vượt khỏi mức bình thường chứa đựng một ý nghĩa rộng lớn hơn.”

Thường thì ta vẫn nghĩ về thầy bằng cảm quan hơn là suy niệm nhưng ta vẫn dễ dàng thông cảm với Nietzsche: Mình chỉ trả ơn thầy mình một cách bội bạc mỗi khi mình vẫn luôn luôn là học trò thôi.

…bởi vì nguyện vọng sâu xa nhất của bậc thầy là sự vươn lên và vượt tiến của học trò như Chúa đã dạy vị môn đồ niên trưởng: Duc in alto!
5. …Khi về mái trường xưa nếu vì có quá nhiều thay đổi mà chẳng tìm được dấu vết ngày xưa thì tôi ân cần giới thiệu một người thầy học cũ:

“Y gặp lại người thầy học cũ một ngày mưa lớn…Nhiều năm tháng qua đi từ ngày bỏ trường lăn vào cuộc đời. Bây giờ y đã lớn, đứng cạnh thầy cao hơn hẳn một cái đầu. Thầy thì tuổi già đã làm cho thân hình nhỏ lại nhưng giữa hai người vẫn không có sự thay đổi thay …

- Thầy vẫn dạy học?
- Phải, tôi vẫn dạy học nhưng trường làng vừa bị bom đốt cháy chiều hôm qua. Hôm nay, tôi phải về Ty báo cáo. Ty ở dưới Vân Đình. Tôi mất hết, chỉ chạy được những cái này…
Những cái này: một cái bị cói, mấy bộ quần áo nâu và một cây gậy trúc …

Đôi mắt sâu của thầy nhìn xuôi theo con đường dài qua màn mưa về tận cuối đường, xa hơn cái xa của cuối đường.

- Chiến tranh đổi thay hình thể những ngã đường trên đó chúng ta đi. Tất cả trở nên khó khăn cực nhọc và chua xót hơn cũ. Những ụ đất. Những hầm hố. Những chiếc cầu đổ. Hình như mưa bão cũng nhiều hơn…

Rồi thầy quay lại hỏi:

- Còn anh, bây giờ anh làm gì?
- Thưa thầy, con đi buôn
- Đi buôn?
- Kể từ mấy năm nay, từ ngày thiên độ, con chưa có dịp đi nhiều thấy nhiều như bây giờ. Nhưng nghề buôn không phải là chí hướng thích hợp. Nhiều lúc con vẫn thấy đang làm một việc vô ích.
- …không thích đi buôn anh muốn làm gì?
- Có một lần trong giờ luận thầy nói …con có thể trở thành nhà văn, con vẫn ao ước thực hiện được câu nói ấy.
Giọng thầy trở nên ân cần:
- Cố gắng đi. Biết đâu chẳng có một ngày tôi được đọc văn của một người học trò cũ là anh. Niềm an ủi lớn nhất của một người thầy vẫn là được thấy người học trò cũ của mình đi vào tương lai trên lối đi đã được phác định từ trong cửa lớp”






Ngoc Dung 93D is offline   Trả Lời Với Trích Dẫn
Đã có 15 thành viên gửi lời cám ơn đến Ngoc Dung 93D vì bạn đã đăng bài:
AldenSi (09-12-2020), BrantGam (22-09-2016), Clintonanype (02-05-2017), duonghoanghiep (25-11-2011), Fajedgeaidele (14-11-2018), Galenfar (29-09-2018), January (10-07-2009), Jerodlere (23-04-2021), Kevener (21-01-2021), malyRaB (29-03-2017), MathewDag (24-06-2014), Randallfemn (16-08-2014), Swan (07-04-2009), thihonghanhlqd (24-05-2009), uqtgavit02 (09-08-2014)